Những ngày qua, dư luận và những người đam mê lặn biển tại Khu bảo tồn biển vịnh Nha Trang bàng hoàng trước thông tin san hô chết hàng loạt trên đảo Hòn Mun là vùng lõi của khu bảo tồn vịnh Nha Trang.

Khi san hô chết, số lượng tôm và cá trong khu vực sẽ giảm

Rất nhiều hình ảnh cho thấy san hô chết phủ trắng đáy biển khiến ai cũng xót xa. Khảo sát thực tế tại Hòn Mun cho thấy san hô chết hàng loạt là có thật.

San hô phát triển rất chậm, chỉ vài cm mỗi năm. Có thể mất hàng nghìn, thậm chí hàng triệu năm để nuôi cấy thành công các rạn san hô.

Đáy biển phía đông bắc và tây nam của hòn đảo được bao phủ bởi một lớp san hô chết rộng hàng trăm mét, hệ sinh thái đã biến mất hết, những đàn cá bơi lội tung tăng không còn thấy tăm tích.

Trong khi đó, trên bờ của những khu vực này, hàng tấn san hô chết bị sóng đánh dạt vào bờ và chất thành đống.

Rạn san hô ở Hòn Mun trước khi có dịch Covid-19

Hình ảnh rạn san hô chết tan hoang, bị xóa trắng được ghi nhận mới đây nhất.

PGS.TS Nguyễn Tác An, nguyên Viện trưởng Viện Hải dương học Nha Trang cho biết, rạn san hô đóng góp 50% công sức nuôi trồng nguồn lợi thủy sản. Kết quả là khi san hô chết và dần biến mất, sản lượng tôm cá bị giảm và mất giá trị bền vững của đại dương.

Nhà nghiên cứu tại Viện Hải dương học, ThS Thái Minh Quang cho biết, san hô là nơi sinh sống của vô số loài động thực vật biển.

Nhiều loài tuy không sinh sống thường xuyên nhưng lại chọn các rạn san hô để sinh sản và sinh sản trong mùa sinh sản… Vì vậy, việc san hô biến mất sẽ ảnh hưởng đến vòng đời của nhiều sinh vật biển.

San hô sinh sản theo hai cách: sinh sản (hữu tính) và nảy chồi (vô tính). San hô bị vỡ vẫn còn sống vẫn có thể được nuôi nhưng sẽ mất rất nhiều thời gian. Theo hàng năm, san hô nhánh dài 1-10 cm và san hô khối dài 1 cm.

Văn hóa san hô ở Việt Nam đã có từ hàng chục năm nay, nhưng việc khôi phục san hô ở Hòn Mun không phải là việc dễ dàng. Có thể mất hàng nghìn, thậm chí hàng triệu năm để nuôi cấy thành công các rạn san hô.

Kết quả khảo sát của Ban quản lý vịnh Nha Trang đầu năm nay, so với năm 2015, rạn san hô tại Hòn Mun suy giảm nghiêm trọng, ở khu vực đông bắc đảo độ phủ san hô từ 54% xuống còn 32%; khu đông nam từ 52% còn 11%; khu tây nam chỉ còn 8%…

Tại một số vị trí, tổng diện tích san hô hư hại lên tới hàng trăm m2, thậm chí san hô bị xoá trắng.

Mới đây, Viện Hải dương học đã tiến hành khảo nghiệm phục hồi san hô ở vịnh Nha Trang và xác định được 9 loài san hô cứng có khả năng phục hồi, tỷ lệ sống trên 60%.

Kết quả thử nghiệm được cho là có thể giúp phục hồi rạn san hô. Tuy nhiên, so với các khu vực phục hồi khác như Li Shan, Bình Định, Côn Đảo, tỷ lệ sống của san hô nuôi ở Vịnh Nha Trang không cao.

Hình ảnh San hô chết hàng loạt

Phương án cần thiết thì đóng cửa vịnh để giảm tình trạng san hô chết hàng loạt?

Còn TS.Hoàng Xuân Bền, Phó Viện trưởng Viện Hải dương học Nha Trang, cho rằng sự suy giảm của các loài sinh vật này có thể được đánh giá từ nhiều nguyên nhân như hoạt động du lịch.

Khí thải, nuôi trồng thủy sản, ô nhiễm môi trường như nuôi trồng thủy sản, tẩy trắng san hô và tác động của tự nhiên. chẳng hạn như bão, lũ lụt…

Khoanh vùng xử lí các rạn san hô đang bị hư tổn

Tuy nhiên, để xác định chính xác các rạn san hô hoặc các hệ sinh thái bị tổn hại, cần phải khảo sát, đánh giá trực tiếp, chứng minh bằng các con số, số liệu, số liệu. Ông Ben nói: “Hiện tại, chưa thể xác định sự suy giảm của hệ sinh thái trong các khu bảo tồn là do thiên tai hay do con người gây ra”.

PGS.TS Nguyễn Tác An đề nghị, các chính phủ cần thay đổi quan điểm, chính sách và chiến lược bảo tồn biển theo từng giai đoạn cụ thể. Để bảo vệ các hệ sinh thái biển, trong đó có san hô, tất cả mọi người cần chung sức.

Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ sinh kế của ngư dân, không để ngư dân đánh bắt, phát triển thủy sản trái phép gây ảnh hưởng xấu đến hệ sinh thái biển.

Chính phủ cần chấm dứt ngay tình trạng khai thác quá mức tài nguyên biển ở Vịnh Nha Trang, kiểm soát chặt chẽ kỹ thuật mực nước biển; mời các nhà khoa học lập các dự án lâu dài và bền vững. Các công ty du lịch thực hiện công khai hướng dẫn du khách ý thức bảo vệ môi trường biển.

Cách làm của nước ngoài

Thái Lan đang chuẩn bị đóng cửa vịnh Maya trong gần 3 năm để bảo vệ và phục hồi hệ sinh thái biển. Họ hy sinh lợi ích kinh tế ngắn hạn để bảo vệ lợi ích dài hạn. Và chúng tôi đang làm ngược lại ở nhiều nơi.

Là một khu vực được bảo vệ, không nên cho phép đánh bắt bất hợp pháp trong khu vực và cần tập trung nhiều nguồn lực hơn nữa vào công tác bảo tồn.

Đồng thời, cần công khai việc bảo vệ nguồn lợi hải sản của nhân dân, không dùng lưới kéo và các phương pháp giết hại khác để đánh bắt hải sản, sử dụng xyanua để đánh bắt thủy sản.

Phương hướng giải quyết của TP Nha Trang

Được biết, thành phố Nha Trang đã chỉ định Ban Quản lý Vịnh Nha Trang phối hợp với Viện Hải dương học nghiên cứu, đánh giá nguyên nhân và lập phương án phục hồi, bảo vệ hệ sinh thái Vịnh Nha Trang. Ngày 14/6, tỉnh Khánh Hòa sẽ họp ngành bàn giải pháp phục hồi và bảo vệ san hô ở Hòn Mun.

Khu bảo tồn biển Vịnh Nha Trang bao gồm các đảo sau: Hòn Mun, Hòn Tre, Hòn Miễu, Hòn Tằm, Hòn Một, Hòn Cau, Hòn Vung … và các vùng biển xung quanh.

Tổng diện tích khoảng 160 km vuông, bao gồm 122 km vuông mặt nước xung quanh đảo. Đặc biệt, Hòn Mun là khu vực được bảo vệ nghiêm ngặt vì có hệ sinh thái phong phú và đa dạng nhất Việt Nam.

Bài viết liên quan: Sinh vật biển Việt Nam